Coraz więcej osób organizuje zbiórki pieniędzy na różne cele.
Począwszy od zbiórek na leczenie, przez zbiórki na realizacje np. sportowych talentów, na pomoc zwierzętom, a nawet na nieruchomości ?

Ostatnio w Internecie zawrzało, gdy ukazało się kontrowersyjne ogłoszenie ? na ratowanie inwestora który ma kilkanaście apartamentów i wskutek pandemii nie ma dochodów z najmu.
Ale, jeśli ktoś chce wspomóc taki cel to nie ma ku temu przeszkód.

Niestety, zbiórki pieniędzy organizowane są także przez oszustów podszywających się pod rzekomo chore osoby?

• Jak zweryfikować czy pieniądze które przekazujemy trafią na konto osoby której chcemy pomóc?
• Jak dowiedzieć się czy organizacja która chce Nam pomóc w prowadzeniu zbiórki jest rzetelna?
• Czy zbiórkę pieniędzy może prowadzić każdy , czy trzeba ją gdzieś zgłosić ?
• Co zrobić gdy przekazaliśmy pieniądze, a zbiórka ?zniknęła? z sieci?

Prośby o przekazanie pieniędzy widnieją w mediach społecznościowych, w prasie, radio, telewizji.
Większość prosi o wpłaty na numer konta fundacji lub stowarzyszenia.
Pieniądze zbierają też wolontariusze z puszkami.

Jak wybrać organizację która pomoże nam w zbiórce ?
W Polsce działa wiele organizacji pozarządowych pomagających zebrać pieniądze. Są to z reguły fundacje i stowarzyszenia.
Fundacje i stowarzyszenia dzielą się na lokalne i ogólnopolskie.
Zanim zdecydujemy się na współpracę, warto zweryfikować na jakich zasadach ta współpraca się odbywa. Jaki procent za pomoc pobierze taki podmiot i kiedy i w jaki sposób przekaże środki.
Organizacje zwykle potrącają od każdej wpłaty od 1 do 10 proc. kwoty. Pieniądze te następnie są przeznaczane na cele statutowe.
Po zakończeniu zbiórki musimy się liczyć z tym, że pieniędzy nie dostaniemy od razu. Z reguły wypłacane są po przedstawieniu faktur, np. za leki, operacje.
Absolutnie konieczne jest dokładne zapoznanie się z regulaminami zbiórek i zasadami współpracy. Najczęściej znajdują się ona na stronach internetowych.
Nigdy nie powinniśmy też wpłacać datków na podstawie prywatnych próśb, które wpływają do Nas na email czy poprzez komunikatory social media .
Bardzo często tworzone są fikcyjne konta i pod pretekstem pomocy np. osobie najbliższej ludzie proszą o dokonanie wpłaty. To bardzo często oszuści.

1 procent od podatku .
To także forma zbierania pieniędzy. Polega na tym , aby jak najwięcej osób przekazało na rzecz organizacji która nam pomaga 1% od podatku. Aby to zrobić muszą w swoim zeznaniu podatkowym wpisać numer KRS i nazwę organizacji pozarządowej, która użyczyła konta do zbiórki.
Ta forma zbiórek sprawdza się głównie pod koniec roku gdy rozliczamy podatki.

Kto może organizować zbiórki pieniędzy ?

USTAWA O ZASADACH PROWADZENIA ZBIÓREK PUBLICZNYCH z dnia 14 marca 2014 r określa precyzyjnie zasady prowadzenia zbiórek.

Art. 1 [ Defnicja zbiórki publicznej]

• Zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2020 r. poz. 1057), oraz na cele religijne.
• Miejsca publiczne to miejsca ogólnodostępne, a w szczególności ulice, place, parki i cmentarze.
  Art. 2 [Zbieranie ofiar niebędące zbiórką publiczną] Zbiórką publiczną nie jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze:
  1) na cele religijne, na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz na utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli odbywa się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony;
  2) w drodze loterii pieniężnych i fantowych;
  3) wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzającym zbiórkę;
  4) wśród młodzieży szkolnej na terenach szkolnych, odbywające się na podstawie pozwolenia władz szkolnych;
  5) w ramach zbiórek koleżeńskich odbywających się w:
  a) lokalu urzędu publicznego na podstawie pozwolenia kierownika urzędu, lub
  b) innym zakładzie pracy.
  
• Podmioty uprawnione do prowadzenia zbiórki.
  Uprawnionym do prowadzenia zbiórki publicznej, zwanym ?organizatorem zbiórki?, jest:
  1) organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
  2) podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie;
  3) komitet społeczny powołany w celu przeprowadzenia zbiórki publicznej.

Zgłoszenie zbiórki publicznej

1. Zbiórka publiczna może zostać przeprowadzona po jej zgłoszeniu przez organizatora zbiórki i zamieszczeniu informacji o zgłoszeniu przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej na ogólnopolskim elektronicznym portalu zbiórek publicznych, zwanym dalej ?portalem zbiórek publicznych?.
2. Zgłoszenie zbiórki publicznej jest dokonywane przy użyciu formularza elektronicznego.
3. Administratorem portalu zbiórek publicznych jest minister właściwy do spraw administracji publicznej.

Art. 8 [Identyfikatory]
Organizator zbiórki zapewnia osobom przeprowadzającym zbiórkę publiczną identyfikatory zawierające imię i nazwisko osoby przeprowadzającej zbiórkę publiczną oraz w szczególności informacje o nazwie, celu zbiórki publicznej i jej organizatorze oraz numer zbiórki publicznej.
Art. 9 [Elementy zgłoszenia]

1. Zgłoszenie zbiórki publicznej zawiera w szczególności:
   1) cel zbiórki publicznej;
   2) dane organizatora zbiórki:
   a) nazwę podmiotu, oznaczenie siedziby oraz numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, numer identyfikacji podatkowej (NIP) lub numer identyfikacyjny REGON – w przypadku organizatora, o którym mowa w art. 3 pkt 1 i 2,
   b) imiona i nazwiska członków komitetu społecznego, ich adresy zamieszkania, numery PESEL, a w przypadku gdy członek komitetu nie ma numeru PESEL, serię i numer dokumentu potwierdzającego jego tożsamość – w przypadku organizatora, o którym mowa w art. 3 pkt 3;
   3) dane, w zakresie określonym w pkt 2 lit. b, osoby uprawnionej do reprezentowania organizatora zbiórki;
   4) sposób prowadzenia zbiórki publicznej;
   5) miejsce prowadzenia zbiórki publicznej;
   6) termin rozpoczęcia i termin zakończenia zbiórki publicznej;
   7) przewidywane koszty niezbędne do zorganizowania i przeprowadzenia zbiórki, które zostaną pokryte z zebranych ofiar.
2. Zgłoszenie zbiórki publicznej dokonywane w postaci elektronicznej osoba uprawniona do reprezentowania organizatora zbiórki opatruje kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
3. Wzór zgłoszenia zbiórki publicznej udostępnia się nieodpłatnie na portalu zbiórek publicznych.
   [Informacja o zgłoszeniu zbiórki publicznej]
4. Informację o zgłoszeniu zbiórki publicznej zamieszcza na portalu zbiórek publicznych minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zweryfikowaniu poprawności wypełnienia pól obowiązkowych zgłoszenia, w terminie:
   1) 3 dni roboczych od dnia otrzymania zgłoszenia w postaci elektronicznej albo
   2) 7 dni roboczych od dnia otrzymania zgłoszenia w postaci papierowej.

Podsumowując to co wynika z w/w przepisów należy wskazać , że:

Pozwolenia na organizowanie zbiórki można udzielić fundacji , Stowarzyszeniu , komitetom organizowanym dla przeprowadzenia określonego celu. Cel nie może być niezgodny z prawem i musi być godny poparcia.
Przykład celu niezgodnego z prawem to np. opłacenie grzywny czy zbieranie pieniędzy pod hasłami namawiającymi do nienawiści ze względu na np. orientacje, wyznanie lub kolor skóry.
Zezwolenie wydawane jest w formie decyzji przez wójta, burmistrza , starostę , marszałka województwa lub ministra spraw wewnętrznych.
Organy te mają możliwość kontroli zbiórki.

A co w sytuacji kiedy zbiórka publiczna nie została zgłoszona ?
Działanie takie stanowi wykroczenie stypizowane w art. 56 kodeksu wykroczeń.
Kto bez wymaganego zgłoszenia zbiórki publicznej lub niezgodnie ze zgłoszeniem zbiórki publicznej organizuje lub przeprowadza zbiórkę publiczną, podlega karze grzywny.
Można orzec przepadek przedmiotów uzyskanych ze zbiórki publicznej przeprowadzonej niezgodnie ze zgłoszeniem, a przepadek, gdy zbiórkę publiczną przeprowadzono bez zgłoszenia. Zostają one przekazane instytucji pomocy społecznej lub instytucji kultury.

Uwaga na oszustów
Fikcyjne zbiórki to niestety dla niektórych pomysł na biznes. Wykorzystują dobre serca darczyńców.
Do mojej kancelarii zgłaszają się osoby które wpłaciły pokaźnie kwoty np. na transport zwłok kogoś z rodziny , na ratunek zwierząt, na utrzymanie konia aby nie trafił do rzeźni.
Oszuści nie mają skrupułów. Potrafią udawać chorych na raka lub powoływać się na inne ciężkie sytuacje losowe.

Co grozi za takie oszustwo ?

Założenie zbiórki i podanie w jej opisie celu niezgodnego z rzeczywistym jest przestępstwem oszustwa opisanym w art. 286 Kodeksu karnego, za co grozi kara od sześciu miesięcy do ośmiu lat więzienia.

W przypadku, gdy organizator zbierze przy pomocy nielegalnej zbiórki ponad 200 tys. zł, grozi mu od roku do 10 lat pozbawienia wolności.

Wiele spraw kończy się w sądzie.
W 2019r miała miejsce słynna sprawa oszusta, skazanego na karę sześciu lat więzienia , który wyłudził niemal pół miliona złotych na leczenie rzekomo chorego synka. Wśród osób, które wpłaciły pieniądze było m.in. małżeństwo Lewandowskich.
Takich spraw można by mnożyć. Ten proceder naprawdę się rozwinął.
Coraz więcej osób pada ofiarami oszustów internetowych i fałszywych zbiórek pieniężnych.
Statystyki mówią , że w ciągu ostatniego roku Facebook usunął ponad 6 miliardów fikcyjnych kont, które to powstały wskutek kradzieży cudzej tożsamości.

Jak zweryfikować legalność zbiórki ?

Należy zwrócić uwagę, żeby akcję prowadziła fundacja lub stowarzyszenie. Sprawdźmy, czy fundacja, znajduje się w rejestrze organizacji pożytku publicznego.
Należy unikać pomocy osobom fizycznym których nie znamy, pamiętajmy że ktoś może podszywać się pod naszego znajomego. Unikajmy wpłacania datków na konta osób fizycznych
Wpłacajmy środki na zweryfikowane bramki płatności,.

Co zrobić jeśli wpłaciliśmy pieniądze na rzecz oszusta?
Oczywiście natychmiast należy zgłosić sprawę na Policję. Niestety, często niewiele da się zrobić.
Większość wyłudzaczy ma zlokalizowane konta poza poza UE. Możemy złożyć też zawiadomienie na CERT – tam jest formularz i można wszelkie akty cyberprzestępczości zgłaszać . CERT Polska to pierwszy powstały w Polsce zespół reagowania na incydenty naruszeń w sieci. Koniecznie należy dokonać zgłoszenia do facebook?a , jeśli to przez ten portal ogłoszona była zbiórka.

Przestępstwo oszustwa
Art. 286 k.k.[Oszustwo]
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Istota oszustwa. Oszustwo należy do specyficznych przestępstw przeciwko mieniu. Polega bowiem ono na doprowadzeniu innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu innej osoby lub na wykorzystaniu jej niezdolności do należytego pojmowania podejmowanych działań. Istotnym czynnikiem sprawczym dla niekorzystnej dyspozycji majątkowej jest tu przede wszystkim fałsz.
Dla bytu oszustwa nie ma znaczenia fakt, że pokrzywdzony mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej staranności. Bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonego także nie wyłącza odpowiedzialności karnej za oszustwo, dla oceny karnej istotne jest tylko to, czy wprowadzenie w błąd stało się przyczyną niekorzystnego rozporządzenia mieniem
Czynności sprawcze realizowane przez sprawcę muszą doprowadzić do skutku w postaci rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Rozporządzenie mieniem oznacza każdą dyspozycję majątkową o skutkach rzeczowych lub o skutkach obligacyjnych. Chodzi tu więc o wszelkie czynności, które prowadzą do zmiany stanu majątkowego, a w szczególności prowadzą do zmiany we władaniu mieniem, między dysponentem mienia a sprawcą. Przy oszustwie rozporządzenie mieniem musi mieć charakter niekorzystny działanie sprawcy musi być celowe, zmierzające do uzyskania bezprawnej korzyści majątkowej.