W ostatnich dniach do naszej kancelarii zgłaszają się osoby, na których pracodawca wymusił (lub chce wymusić) złożenie wniosku o urlop bezpłatny na okres przestoju w pracy spowodowanego panującą w naszym kraju epidemią koronawirusa. Pracodawcy w takich wypadkach jako alternatywę dla złożenia takiego wniosku przez pracownika, wskazują wypowiedzenie umowy o pracę.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że zgodnie z treścią art. 174 § 1 k.p. na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Już z literalnego brzmienia wskazanego powyżej przepisu wynika, że urlop taki udzielany jest wyłącznie na wniosek pracownika. A zatem to pracownik, który znalazł się w okolicznościach zmuszających go do wystąpienia z wnioskiem o urlop bezpłatny z takim wnioskiem występuje do pracodawcy. Pracodawca nie może zatem występować do pracownika z ?propozycją? udzielenia mu urlopu bezpłatnego.

Wzięcie przez pracownika urlopu bezpłatnego pociąga za sobą doniosłe skutki. Po pierwsze, jak sama nazwa wskazuje, za okres tego urlopu pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia przysługującemu mu z zawartej umowy o pracę. Po drugie ? zgodnie z treścią art. 174 § 2 k.p. ? okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że pracodawca nie może wymuszać na pracowniku złożenia wniosku o urlop bezpłatny w sytuacji, w której pracownik deklaruje pracodawcy gotowość do pracy. Bez znaczenia pozostaje bowiem to, że pracodawca ? wskutek panującej epidemii ? zmuszony został do zaprzestania swojej działalności.

Co jednak zrobić w sytuacji, gdy pracodawcy już udało się nakłonić pracownika do złożenia wniosku o urlop bezpłatny? Złożenie takiego wniosku jest kwalifikowane w prawie jako oświadczenie woli. Biorąc pod uwagę treść art. 300 k.p. ? zgodnie z którym w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy ? pracownikowi przysługuje uprawnienie do złożenia pracodawcy oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem groźby zwolnienia z pracy (art. 88 § 1 k.c.). Pracownik ma wówczas (zgodnie z treścią art. 88 § 2 k.c.) na złożenie takiego oświadczenia rok od chwili, kiedy stan obawy ustał.

O opisanej powyżej praktyce pracodawców ? jako niezgodnych z przepisami prawa pracy ? pracownik może również poinformować Państwową Inspekcję Pracy, która jest organem chroniącym prawa pracowników wynikające z prawa pracy. Inspekcja może wówczas ukarać pracodawcę i nakazać wypłatę pracownikowi wynagrodzenia za okres, w którym pracownik pozostawał w gotowości do pracy.

Radca Prawny Łukasz Puchała

Kancelaria Radcy Prawnego LEX PERFECTA Elżbieta Liberda

Otagowane jako: pracodawca, pracownik, prawo pracy, urlop bezpłatny, zwolnienia