Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest podstawowym narzędziem planistycznym w systemie prawnym zagospodarowania przestrzennego gminy.

Ustala przeznaczenie terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określa sposoby zagospodarowania i warunki zabudowy. Jest wyrażeniem polityki przestrzennej gminy.

Postanowienia planu miejscowego są wiążące zarówno dla organów i instytucji publicznych, jak i obywateli. Dopuszcza się więc traktowanie poszczególnych ustaleń planu jako normy prawne, będące podstawą do wydawania decyzji administracyjnych w procesie budowlanym.

Po wejściu planu miejscowego w życie istnieją dwie możliwości wpłynięcia na zmianę zawartych w nim ustaleń.

Po pierwsze, można wystąpić z odpowiednim wnioskiem do wójta (burmistrza lub prezydenta miasta), który prowadzi rejestr planów miejscowych oraz wniosków o ich sporządzenie lub zmianę. Niezależnie od zakresu zmiany, wniosek taki powinien zawierać:

• imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy, a także jego adres
• przedmiot i zakres wnioskowanej zmiany
• określenie nieruchomości (lub opis terenu), których dotyczy wniosek

Do wniosku należy także dołączyć

• kserokopię lub wyrys z aktualnej mapy ewidencyjnej lub zasadniczej, z oznaczeniem nieruchomości, której dotyczy wniosek
• wypis z rejestru gruntów

Trzeba jednak zaznaczyć, że przepisy nie przewidują żadnych procedur dotyczących udzielenia odpowiedzi na złożony wniosek, ani terminów jego rozpatrzenia.

Oznacza to, że złożenie takiego wniosku nie jest w żaden sposób wiążące dla władz gminy. Nie ma też możliwości odwołania się od ewentualnej odmowy ani też zmusić wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) do jakiejkolwiek reakcji na wniosek. Ewentualna zmiana planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim jest on uchwalany.

Drugą możliwością zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest jego zaskarżenie do sądu, przez złożenie wniosku o stwierdzenie jego nieważności. Jednakże, nieważność całości lub części planu miejscowego można stwierdzić tylko wtedy, gdy plan uchwalono z naruszeniem zasad lub trybu jego sporządzania, bądź z naruszeniem właściwości organów biorących udział w procedurze ich tworzenia. Ustawodawca nie przewidział terminu zaskarżenia planu miejscowego, stąd skargę taką można złożyć w każdym momencie, również po jego uchwaleniu.

Zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym, każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może – po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia (a więc najpierw trzeba wystąpić do rady gminy (miasta) z odpowiednim wezwaniem) – zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Interesem prawnym mogą się wykazać wyłącznie osoby, którym przysługuje nieograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości objętych zaskarżanym planem – czyli ich właściciele i użytkownicy wieczyści.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.2016.78)

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U.2016.446)